Giảm thức ăn khi trời mưa: Chiến lược nuôi hiệu quả và bền vững

Thời tiết là một trong những yếu tố có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe vật nuôi, chất lượng nước và hiệu quả sử dụng thức ăn. Mỗi khi trời mưa, đặc biệt là mưa kéo dài, người nuôi thường đối mặt với nhiều vấn đề như biến động môi trường ao nuôi, giảm sức ăn của tôm cá, tăng nguy cơ dịch bệnh. Do đó, việc giảm lượng thức ăn trong những ngày mưa không chỉ là kinh nghiệm dân gian mà còn là một chiến lược quản lý ao nuôi thông minh giúp tiết kiệm chi phí và hạn chế rủi ro.

Vì sao cần giảm thức ăn khi trời mưa?

Mưa làm biến đổi chất lượng nước

Nước mưa thường có pH thấp, mang tính axit nhẹ. Khi mưa xuống ao, nhất là mưa lớn, sẽ làm:

pH nước giảm đột ngột, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và quá trình trao đổi chất của vật nuôi.

Độ kiềm và độ mặn giảm, gây stress cho tôm cá.

Dòng nước chảy có thể cuốn theo chất hữu cơ, đất cát, vi sinh vật từ bên ngoài vào ao, làm tăng lượng vi khuẩn gây bệnh và làm giảm lượng oxy hòa tan.

Vật nuôi giảm khả năng tiêu hóa

Khi điều kiện môi trường thay đổi đột ngột như mưa lạnh, pH giảm, vật nuôi (đặc biệt là tôm) có xu hướng:

Ăn ít hơn hoặc ngừng bắt mồi hoàn toàn.

Chậm tiêu hóa, khiến lượng thức ăn dư thừa trong ao nhiều hơn.

Hệ miễn dịch suy yếu, dễ nhiễm bệnh nếu trong ao tồn dư chất hữu cơ do thức ăn dư.

Tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường ao

Khi tôm cá không ăn hết, thức ăn dư:

Bị phân hủy, làm tăng khí độc NH₃, NO₂, gây ngộ độc.

Làm suy giảm oxy trong nước.

Là nguồn thức ăn cho các vi khuẩn gây bệnh như Vibrio, Aeromonas...

Không có một con số cố định cho mọi ao nuôi. Ảnh: Tép Bạc

 

Nên giảm bao nhiêu thức ăn khi trời mưa?

Không có một con số cố định cho mọi ao nuôi, tuy nhiên người nuôi có thể tham khảo các hướng dẫn sau:

Mưa nhỏ, ngắn hạn (<1 giờ): Giảm lượng thức ăn khoảng 10–20%, tùy theo phản ứng của vật nuôi.

Mưa vừa – kéo dài (1–3 giờ): Giảm 30–50%, theo dõi kỹ sức ăn qua sàng ăn (với tôm) hoặc theo quan sát mặt nước (với cá).

Mưa to, lạnh, kéo dài hoặc có gió lớn: Ngưng cho ăn hoàn toàn trong ngày hôm đó. Đợi trời tạnh, môi trường ổn định rồi mới cho ăn lại.

Điều quan trọng là người nuôi phải quan sát kỹ phản ứng của tôm cá sau mưa: màu sắc đường ruột, khả năng bắt mồi, độ đục nước, mùi tanh, sủi bọt… để điều chỉnh cho ăn phù hợp.

Biện pháp hỗ trợ trong những ngày mưa

Để giảm thiểu tác động của mưa đến ao nuôi, người nuôi nên:

Kiểm soát chất lượng nước

Đo pH, độ kiềm, độ mặn thường xuyên – ít nhất 2 lần/ngày vào sáng và chiều.

Dùng vôi dolomite hoặc vôi nông nghiệp để ổn định pH và độ kiềm (liều dùng tùy từng điều kiện cụ thể).

Sử dụng men vi sinh xử lý đáy định kỳ để giảm khí độc và phân hủy chất hữu cơ.

Tăng cường oxy

Bật quạt nước, sục khí liên tục trong và sau mưa để tăng oxy, ngăn hiện tượng phân tầng nhiệt.

Đặc biệt cần chú ý vào ban đêm sau những trận mưa lớn, vì đây là thời điểm tảo trong ao ngừng quang hợp, oxy dễ thiếu hụt nghiêm trọng.

Hỗ trợ sức khỏe vật nuôi

Trộn vitamin C, men tiêu hóa, khoáng vi lượng vào thức ăn để tăng cường đề kháng và phục hồi hệ tiêu hóa.

Với tôm, có thể bổ sung chất trợ lực gan tụy (như Silymarin, Phospholipid...) nếu thấy dấu hiệu đường ruột bị rối loạn sau mưa.

Điều quan trọng là người nuôi phải quan sát kỹ phản ứng của tôm sau mưa. Ảnh: Sưu tầm

 

Lời khuyên dành cho người nuôi

Luôn có sàng ăn hoặc phương pháp theo dõi sức ăn chính xác để tránh cho ăn thừa khi trời mưa.

Chủ động kiểm tra thời tiết qua ứng dụng dự báo hoặc đài khí tượng để có kế hoạch cho ăn phù hợp.

Sau mưa, không nên vội vàng tăng lại lượng thức ăn ngay, cần theo dõi ít nhất 1–2 cữ sau để chắc chắn vật nuôi đã hồi phục.

Đảm bảo hệ thống thoát tràn ao hiệu quả, tránh nước mưa cuốn phân, thức ăn, chất hữu cơ xuống đáy gây ô nhiễm.

Giảm thức ăn khi trời mưa là một biện pháp quan trọng trong quy trình nuôi thủy sản an toàn và bền vững. Không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, hành động này còn góp phần ổn định môi trường ao, nâng cao sức khỏe vật nuôi và giảm rủi ro dịch bệnh. Người nuôi cần hiểu rõ đặc điểm sinh học của vật nuôi, cùng với những biến đổi môi trường sau mưa để có chiến lược điều chỉnh thức ăn phù hợp. Một ao nuôi thành công không phải là nơi cho ăn nhiều, mà là nơi cho ăn đúng lúc, đúng lượng và đúng cách.

Nguồn: Tép Bạc