Xuất khẩu thủy sản tháng 5/2025 tăng chậm lại

Sau những tháng đầu năm khởi sắc, ngành thủy sản nước ta bước vào tháng 5/2025 với nhịp độ tăng trưởng chậm hơn. Tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành chỉ đạt khoảng 851 triệu USD – mức tăng chỉ hơn 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là con số thấp nhất từ đầu năm đến nay, cho thấy tác động rõ rệt từ biến động chính sách, đặc biệt là các rào cản thương mại từ Hoa Kỳ.

Bà con nuôi trồng cần lưu ý: Thuế tạm thời từ Mỹ đang gây sức ép lớn

Từ tháng 4, Chính phủ Hoa Kỳ đã chính thức đưa ra mức thuế tạm thời 10% đối với một loạt sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam, trong đó có thủy sản. Dù chưa phải là mức thuế chính thức, nhưng thông tin này đã khiến nhiều doanh nghiệp phải gấp rút hoàn tất đơn hàng trong khoảng thời gian “90 ngày vàng” – kết thúc vào ngày 9/7 tới

Nhờ phản ứng nhanh nhạy, xuất khẩu thủy sản sang thị trường Mỹ trong tháng 5 vẫn đạt gần 160 triệu USD – tăng gần 10% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, sau ngày 20/5, không khí giao dịch bắt đầu chững lại. Nhiều doanh nghiệp chủ động “ghìm hàng”, chờ thêm tín hiệu rõ ràng về chính sách, tránh rủi ro bị áp thuế cao lên đến 46%.

Tôm bứt phá, cá tra và cá ngừ cần gỡ khó

Giữa bối cảnh nhiều thách thức, tôm vẫn giữ vững vai trò là “ngọn cờ đầu” của ngành thủy sản. Trong tháng 5, xuất khẩu tôm mang về 363 triệu USD – tăng hơn 12%, chiếm hơn 42% tổng kim ngạch toàn ngành. Con số này cho thấy sức mua tại các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, Canada vẫn dồi dào. Tính lũy kế 5 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu tôm đã vượt 1.66 tỷ USD – tăng mạnh 28% so với năm trước.

Trong khi đó, cá tra lại đang chịu “cú hãm phanh” mạnh khi kim ngạch giảm gần 17%, chỉ đạt khoảng 138 triệu USD. Lý do chủ yếu là các doanh nghiệp tạm hoãn xuất hàng sang Mỹ – thị trường tiêu thụ lớn nhất – để tránh bị ảnh hưởng bởi mức thuế chưa rõ ràng. Thay vào đó, nhiều doanh nghiệp đang tìm cách xoay trục sang các thị trường như châu Âu và châu Á – vốn đòi hỏi chất lượng cao hơn nhưng ổn định hơn về chính sách.

Cá ngừ cũng không khá hơn khi xuất khẩu tháng 5 giảm hơn 23%, còn 65 triệu USD. Chi phí logistics tăng cao và sự cạnh tranh từ nguồn cá Nam Mỹ đang khiến ngành này gặp không ít khó khăn.

Sản lượng xuất khẩu của cá tra và cá ngừ có xu hướng giảm đi ở tháng 5/2025 

 

Đa dạng thị trường – Giải pháp ứng biến linh hoạt

Trong lúc thị trường Mỹ đang trở nên bất định, nhiều doanh nghiệp Việt đã chủ động tìm đường đi mới. Thị trường Nhật Bản – nơi Việt Nam được hưởng ưu đãi lớn từ các hiệp định thương mại – ghi nhận mức tăng ấn tượng. Tháng 5, xuất khẩu sang Nhật vọt lên hơn 836 triệu USD – tăng tới 546% so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, các nước trong khối CPTPP như Canada, Mexico cũng đang trở thành “điểm đến an toàn”, giúp ngành thủy sản duy trì tăng trưởng ổn định.

Trung Quốc và Hong Kong cũng không nằm ngoài xu hướng. Với ưu thế về vị trí địa lý gần và gu ẩm thực gần gũi, xuất khẩu sang hai thị trường này trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 900 triệu USD – tăng gần 50% so với năm 2024.

Ngoài việc mở rộng thị trường, các doanh nghiệp còn đẩy mạnh phát triển dòng sản phẩm chế biến sâu như cá viên, chả cá, cá hộp, collagen từ da và xương cá. Những sản phẩm này không chỉ nâng cao giá trị mà còn giúp tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu, giảm hao hụt. Đây là xu hướng đang phát triển mạnh tại các đô thị lớn ở châu Á, nơi người tiêu dùng chuộng thực phẩm tiện lợi, có giá trị dinh dưỡng cao.

Thời điểm then chốt cần chủ động, không bị động

Từ nay đến tháng 7 là giai đoạn then chốt, bởi Mỹ sẽ công bố mức thuế chính thức. Nếu giữ ở mức 10%, ngành có thể duy trì sự ổn định. Nhưng nếu nâng lên 46%, chắc chắn nhiều doanh nghiệp – đặc biệt là nhóm xuất khẩu sang Mỹ – sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Do đó, bà con và doanh nghiệp cần tính toán kỹ thời điểm xuất hàng, phân phối hợp lý giữa các thị trường để tránh thiệt hại.

Chiến lược chuyển hướng sang thị trường châu Á và CPTPP được đẩy mạnh nhằm giảm phụ thuộc vào Mỹ

Vượt qua được khó khăn trước mắt, ngành thủy sản vẫn còn tiềm năng lớn nếu biết tận dụng các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, UKVFTA. Tuy nhiên, để giữ vững và mở rộng thị trường, cần đầu tư mạnh hơn vào hạ tầng nuôi trồng, logistics và nhà máy chế biến. Đồng thời, cần có chính sách tín dụng ưu đãi cho bà con vùng nuôi, khuyến khích sản xuất sạch, đáp ứng tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế.

 Dù tháng 5 mang đến nhiều thử thách, nhưng cũng là lúc ngành thủy sản Việt Nam thể hiện bản lĩnh thích nghi, tìm hướng đi mới trong khó khăn. Với sự đồng lòng từ bà con nông dân, doanh nghiệp và chính sách hỗ trợ phù hợp từ Nhà nước, thủy sản Việt Nam hoàn toàn có thể vững vàng vượt sóng, giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.